پیام خراسان

آخرين مطالب

جنجال شعرخوانی علم الهدی درباره منیژه از شاهنامه | لااقل بیت هایی بهتر پیدا می‌کردید اجتماعي

جنجال شعرخوانی علم الهدی درباره منیژه از شاهنامه | لااقل بیت هایی بهتر پیدا می‌کردید
  بزرگنمايي:

پیام خراسان - روزنامه اصلاح طلب هم میهن در گزارشی با عنوان «نگر تا نباشی به جز دادگر» نوشت:
چند سال پیش که شهرداری مشهد ذوقی به خرج داده بود و تصویرهایی از شاهنامه در و دیوار شهر را آراسته بودند، دستور به زدودن این تصویرها داده شد، گویی که بین این تصویرها و آن‌چه مشهد به آن شهره است، تقابلی وجود دارد. چندین دهه به دلیل همین تصور، توسعه و رسیدگی به آرامگاه فردوسی که یکی از بزرگ‌ترین شاعران و حکیمان ایران است، متوقف بود تا اینکه از مقامات بالاتر حکم به آبادانی آرامگاه فردوسی داده شد.
مقامات استانی و از جمله امام جمعه شال و کلاه کردند و به آرامگاه فردوسی رفتند. اگر اسم این مقامات و فردوسی را کنار هم در موتورهای جست‌وجوگر بنویسید و نتایج را هر چه بالا و پایین کنید، همان چند عکس را خواهید دید. با چنین پیشینه‌ای است که سخنان آیت‌الله علم‌الهدی و استنادش به شاهنامه برای دفاع از اجبار در پوشش با واکنش‌های بسیاری روبه‌رو شده است.
علم‌الهدی گفته است: مسئله حجاب نیز یکی از همین هویت‌های دینی و ملی است. اصلاً حجاب متعلق به فرهنگ ایران است. حتی آن زمان که هنوز اسلام وارد ایران نشده بود، حجاب فرهنگ ایرانیان بود؛ به‌خصوص در تاریخ ایران باستان و انعکاس این فرهنگ را می‌توان در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی دید. او هم‌چنین به‌عنوان نمونه بیتی از شاهنامه خوانده است که منیژه خطاب به بیژه گفته است: منیژه منم دخت افراسیاب/برهنه ندیده تنم آفتاب
این سخن که زنان ایرانی براساس آن‌چه به ما رسیده، پوششی برای موی سر داشته‌اند یا چیزی شبیه چادر حتی، نادرست نیست. حتی این سخن که در شاهنامه‌ی فردوسی پاکدامنی و شرم از ویژگی‌های مثبت زنان و البته مردان شمرده می‌شود، هم بی‌راه نیست، هرچند تعریف پاکدامنی در نگاه حکیم توس و امام جمعه مشهد متفاوت است، اما بیتی که آقای علم‌الهدی به آن ارجاع داده، ربطی به زنان ایران ندارد. افراسیاب شاه توران است و منیژه دختری تورانی است نه ایرانی. این به خودی خود ایرادی در استدلال امام جمعه به حساب نمی‌آید و می‌تواند بگوید که حکیم خصلت نیکو را حتی در دشمن ستوده است. ماجرا از اینجا جالب می‌شود که بدانیم این بیت را منیژه کی خوانده است و اصلاً ارتباطی به پوشش سر دارد یا نه؟
منیژه دل‌بسته‌ی بیژن شاهزاده‌ی ایرانی می‌شود و -به زبان امروزی- او را چیزخور کرده بی‌هوش به شبستان خود می‌آورد و همه‌ی این اتفاقات بدون اجازه‌ی والدین و بدون پیمان زناشویی -که از قضا در ایران باستان هم مرسوم بوده- رخ می‌دهد. بیژن در قصر او به هوش می‌آید و باقی قضایا و منیژه در چنین لحظات احساسی درباره‌ی اهمیت چیزی که به بیژن عرضه می‌کند این بیت را به زبان می‌آورد که تا به حال چنین بوده، اما بعدش را می‌توان در شاهنامه خواند.
البته اگر مشاوران امام جمعه با شاهنامه به از این بودند که هستند، بیت‌هایی می‌توانستند پیدا کنند که به کارشان بیاید، مثلاً آنجا که شیرین می‌گوید:
به سه چیز باشد زنان را بهی/ که باشند زیبای گاه مهی/ یکی آنک با شرم و با خواسته است/ که جفتش بدو خانه آراسته است/ دگر آن‌ که فرخ پسر زاید او/ ز شوی خجسته بیافزاید او/ سه دیگر که بالا و رویش بود/ به پوشیدگی نیز مویش بود
این ابیات به روشنی از پوشیدگی موها می‌گوید، درحالی‌که در بیت استنادی امام‌جمعه‌ی مشهد، تفاوت برهنگی و نداشتن پوشش سرنادیده گرفته است. این مغالطه در سخنان بسیاری دیگر از مقامات هم دیده می‌شود. نداشتن پوشش سر با برهنگی هم‌معنا نیست. با این حال هم‌چنان که در بیت انتخابی امام جمعه مشهد و این ابیات می‌بینیم هیچ‌کدام توصیه‌ی فردوسی نیست و سخنان شخصیت‌های شاهنامه است. شاهنامه مثل هر متن کهن ادبی در کنار ارزش‌های ادبی و زیباشناختی و روایی خود، مجموعه‌ای از ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی زمانه‌ی خود را منتقل می‌کند که به دنیایی دیگر تعلق دارند، چنان‌که در همین بیت‌های بالا پسرزا بودن جزو ارزش‌هایی شمرده شده است.
در شاهنامه زنان برجسته‌ای نقش‌آفرینی کرده‌اند که الگوی زن مطلوب امام جمعه مشهد نمی‌توانند باشند. برخی از زنان برجسته‌ی شاهنامه مثل منیژه در طلب معشوق در انتظار خواستاری و خواستگاری او نمانده‌اند و از جمله‌ی آنان تهمینه است مادر سهراب که در شاهنامه زنی ستوده است و تنها یک شب هم‌خواب رستم بوده است. رودابه مادر رستم نیز در راه دادن زال به قصرش از موی خویش کمندی بافته و انداخته و بعد هم که ماجرا در شاهنامه روشن است.
در این میان داستان گردآفرید اگرچه متفاوت است، اما در کنشگری از روابط خصوصی پیش‌تر رفته و اگر روی و موی پوشیده به این خاطر است که شناخته نشود و آنجا که روی و موی گشاده به قصد فریب دشمن است:
رها شد ز بند زره موی اوی/ در افشان چو خورشید شد روی اوی/ بدانست سهراب کو دختر است/ سر و موی او از در و افسر است
درست است که فکر می‌کنم شاهنامه ارزش‌های جهانی دیگر را منتقل می‌کند و چنین استناداتی به آن راه به جایی نمی‌برد، اما به نظرم از قضا در شاهنامه برای صاحبان مقام و قدرت توصیه‌هایی شایسته‌تر می‌توان یافت، مضمون‌هایی که بارها تکرار شده است. یکی از این مضمون‌ها دادگری است. دادگر در شاهنامه هم‌صفت خداوند است که جای نام نشسته است و هم وظیفه‌ی صاحب قدرت. فردوسی می‌گوید، پادشاهی که دادگر باشد، نیازی به فریادرس ندارد: کجا پادشا دادگر بود و بس/ نیازش نیاید به فریادرس

لینک کوتاه:
https://www.payamekhorasan.ir/Fa/News/669233/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

هشدار طغیان رودخانه‌های فصلی و آبگرفتگی معابر در 10 استان

در مشهد، مسیر آبراهه ها یا فروخته شده یا در آن ساخت و ساز شده؛ همین هم باعث فوت هموطنان مان در سیل اخیر شد

مدارس مشهد فردا دایر است

تصادف مرگبار موتورسوار در جاده‌ صفی‌آباد

تلف شدن 33 راس دام سبک در رازوجرگلان

جان باختن پدر 40 ساله به همراه پسر 7 ساله در صفی آباد

لحظه ناپدید شدن یک شهروند مشهد در سیلاب (فیلم)

چرا سیل مشهد تبدیل به بحران مرگبار شد؟

نجات کبوتران توسط مردم در حرم امام رضا (فیلم)

اما و اگرهای نمایشگاه کتاب که نباید مقهور اعداد و ارقامش بود!

تمدید یک هفته‌ای مهلت بهره‌مندی بیمه‌ شدگان از هدیه خرید کتاب

پهنه‌های معدنی در اختیار دستگاه‌های حاکمیتی به‌طور کامل آزاد می‌شوند

هشدار بارش برف و سرما در ارتفاعات خراسان شمالی

عدم رعایت حق تقدم در جاده‌ «صفی‌آباد» منجر به فوت موتورسوار شد

حضور استاندار خراسان رضوی در مرکز کنترل و مدیریت ترافیک مشهد

(ویدئو) لحظه ناپدید شدن یک شهروند مشهد در سیلاب

باز هم قایق سواری در خیابان‌های مشهد + فیلم

سقف ورودیِ ایستگاه متروی هفده‌شهریورِ مشهد سوراخ شد + فیلم

ببینید تگرگ در مشهد چه بلایی سر شیشۀ ماشین‌ها آورد + ویدئو

شهردار مشهد : آبگرفتگی خیابان‌ها قابل کنترل نبود‌

مشهد وسط روز چگونه تاریک‌تر از نیمه‌شب شد ؛ لحظه آرامش تا طوفان تندری مشهد در 11 ثانیه + فیلم

چرا هواشناسی برای شهر مشهد هشدار قرمز صادر نکرد؟

درخشش بانکداری الکترونیک بانک ملی ایران در سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران

بازدید رئیس صدا و سیما از نمایشگاه کتاب

قول های غیر قابل اجرا به سرمایه گذاران حوزه معدن ندهیم

آماده‌باش هلال‌احمر در 10 استان درگیر تغییرات جوی

تگرگ سقف ورودیِ ایستگاه متروی هفده‌شهریورِ مشهد را سوراخ کرد

برگزاری جشنواره توت و دوغ در سایه سار توتستان‌های فردوس

استقبال از خادمان رضوی در امامزاده سید الحسین و سید علی نهبندان

9 نفر از زندانیان بیرجند به برکت حضور پرچم حرم رضوی آزاد شدند

ضعف زیرساخت ها موجب حضور کمتر سرمایه گذار در خراسان جنوبی شد

خسارت بیش از 5 هزار میلیاردی به زیرساختهای خراسان جنوبی

بازگشایی نقاط مسدود شده/فقط پل انقلاب مسدود است

امدادرسانی به بیش از 4400 سیل زده در خراسان رضوی

منطقه هدایت مشهد در صدر بارش‌ها

آب گرفتگی برخی معابر مشهد در اثر بارندگی

شروع بارش‌های سیل‌آسا در مشهد (+عکس)

سیلاب سه مسیر اصلی در مشهد را مسدود کرد

موزه‌هایی که حداقل یک‌بار در طول عمر باید دید

انسداد 5 محور روستایی در تایباد/ راه ارتباطی با شوریجه همچنان قطع است

تشریح وضعیت مشهد پس از بارش‌های شدید عصر امروز/ آبگرفتگی برخی منازل و آماده‌باش هلال احمر

حال و روز خودرو‌های مشهد پس از بارش تگرگ (فیلم)

اعلام مسدود بودن برخی از محورهای خراسان رضوی

(ویدئو) تخریب کوهستان چطور منجر به سیل مشهد شد؟!

بارش‌های شدید در مشهد؛ آبگرفتگی در برخی مناطق و حضور امدادگران هلال احمر

آیت‌ الله علم‌ الهدی: با تغییر هویت زیارتی مشهد مخالفم

3 مفقودی در جنگل ابر شاهرود پیدا شدند/ گمشده‌ها در سلامت کامل

(ویدئو) وقتی سیاستمداران بیکار می‌شوند، چه می‌کنند؟

شاهنامه فرهنگستان همیشه پویای زبان و ادب فارسی است

اکران فیلم آپاراتچی در کتابخانه امیرکبیر کرمانشاه